Tính đến giữa tháng 5 năm 2025, thị trường cà phê toàn cầu và Việt Nam nói riêng đang trải qua một giai đoạn có nhiều biến động đáng chú ý, chịu tác động từ nhiều yếu tố đan xen. Dưới đây là những phân tích chi tiết:

I. Các Yếu Tố Chính Tác Động Đến Giá Cà Phê Hiện Nay:

1. Nguồn Cung Toàn Cầu:

   • Ảnh hưởng từ các nước sản xuất lớn:
     • Brazil: Là nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới (cả Arabica và Robusta/Conilon), bất kỳ thay đổi nào về thời tiết (sương giá, hạn hán) hoặc năng suất dự kiến tại Brazil đều có tác động ngay lập tức đến giá. Trong giai đoạn gần đây, những lo ngại về sản lượng do thời tiết bất lợi ở một số vùng trồng trọng điểm có thể đã đẩy giá lên cao. Tuy nhiên, cũng có những báo cáo cho thấy một vụ mùa bội thu tiềm năng ở một số khu vực khác, tạo ra sự không chắc chắn.
     • Việt Nam: Là nước sản xuất Robusta hàng đầu, tình hình thời tiết (đặc biệt là lượng mưa và tình trạng khô hạn ở Tây Nguyên) và chi phí đầu vào (phân bón, nhân công) ảnh hưởng lớn đến nguồn cung Robusta. Giai đoạn đầu năm 2025 có thể đã chứng kiến một số lo ngại về sản lượng niên vụ 2024/2025 do ảnh hưởng của El Nino trước đó, có khả năng làm giảm nguồn cung và hỗ trợ giá.
     • Colombia và các nước Trung Mỹ (Arabica chất lượng cao): Các vấn đề về sâu bệnh, chi phí sản xuất tăng và biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến sản lượng cà phê Arabica chất lượng cao, thường khiến giá loại cà phê này duy trì ở mức cao.
   • Mức tồn kho: Mức tồn kho cà phê đạt chuẩn tại các sàn giao dịch lớn (ICE ở New York và London) và tại các nước tiêu thụ lớn là một chỉ số quan trọng. Nếu tồn kho giảm xuống mức thấp, thị trường sẽ nhạy cảm hơn với bất kỳ thông tin tiêu cực nào về nguồn cung, dẫn đến giá tăng. Ngược lại, tồn kho dồi dào sẽ gây áp lực giảm giá. Thời gian qua, có nhiều báo cáo về việc tồn kho Robusta toàn cầu ở mức thấp.

2. Nhu Cầu Toàn Cầu:

   • Phục hồi kinh tế và lạm phát: Nhu cầu tiêu thụ cà phê toàn cầu có xu hướng phục hồi sau đại dịch, tuy nhiên, tình hình lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm lại ở một số nền kinh tế lớn có thể ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng, đặc biệt đối với các loại cà phê đặc sản, giá cao.
   • Thay đổi thị hiếu: Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến cà phê chất lượng cao, cà phê bền vững và có nguồn gốc rõ ràng. Điều này tạo ra sự phân hóa về giá giữa các loại cà phê.
   • Nhu cầu từ các thị trường mới nổi: Sự gia tăng tiêu thụ cà phê tại các thị trường châu Á (ngoài các nước truyền thống) cũng là một yếu tố hỗ trợ cho nhu cầu chung.

3. Yếu Tố Tài Chính và Đầu Cơ:

   • Tỷ giá hối đoái: Đồng USD mạnh lên thường gây áp lực giảm giá cà phê (do cà phê được định giá bằng USD). Ngược lại, khi USD yếu đi, giá cà phê có xu hướng tăng. Biến động tỷ giá giữa USD và đồng Real Brazil (BRL) hay Đồng Việt Nam (VND) cũng rất quan trọng.
   • Hoạt động của các quỹ đầu cơ: Các quỹ đầu tư lớn tham gia vào thị trường cà phê kỳ hạn có thể khuếch đại các biến động giá. Việc mua bán dựa trên các dự báo về cung cầu, thời tiết và các yếu tố kinh tế vĩ mô của họ có thể tạo ra các đợt tăng hoặc giảm giá mạnh trong ngắn hạn.

4. Chi Phí Vận Chuyển và Logistics:

   • Mặc dù đã hạ nhiệt so với giai đoạn khủng hoảng sau đại dịch, chi phí vận chuyển container và các vấn đề logistics toàn cầu vẫn có thể ảnh hưởng đến giá cà phê đến tay người tiêu dùng cuối cùng và lợi nhuận của các nhà xuất khẩu.

5. Biến Đổi Khí Hậu:

   • Đây là yếu tố dài hạn nhưng ngày càng có tác động rõ rệt. Các hiện tượng thời tiết cực đoan (hạn hán kéo dài, mưa lớn bất thường, sương giá) xảy ra thường xuyên hơn và với cường độ mạnh hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng cà phê ở nhiều vùng trồng trên thế giới. Điều này tạo ra sự bất ổn định cho nguồn cung và có xu hướng đẩy mặt bằng giá lên cao hơn trong dài hạn.

II. Phân Tích Cụ Thể Biến Động Giá Gần Đây (Đầu Năm 2025):

• Giá cà phê Robusta: Trong những tháng đầu năm 2025, giá Robusta có khả năng đã duy trì ở mức cao, thậm chí có những đợt tăng nóng. Nguyên nhân chính có thể đến từ:
  • Lo ngại về nguồn cung từ Việt Nam và Indonesia do ảnh hưởng của thời tiết khô hạn trước đó (El Nino).
  • Mức tồn kho Robusta toàn cầu thấp.
  • Nhu cầu ổn định, đặc biệt là từ các nhà rang xay tìm kiếm giải pháp thay thế cho Arabica giá cao hơn.
• Giá cà phê Arabica: Giá Arabica thường biến động phụ thuộc nhiều vào triển vọng mùa vụ ở Brazil và Colombia.
  • Nếu có những thông tin bất lợi về thời tiết ở Brazil (nguy cơ sương giá trong mùa đông Nam Bán cầu sắp tới hoặc hạn hán), giá Arabica có thể tăng.
  • Sự chênh lệch giá giữa Arabica và Robusta (arbitrage) cũng là một yếu tố. Nếu giá Arabica quá cao so với Robusta, một số nhà rang xay có thể tăng tỷ lệ Robusta trong hỗn hợp của họ, làm tăng nhu cầu Robusta và có thể gây áp lực nhẹ lên Arabica.

III. Nhận Định và Dự Báo Sơ Bộ:

• Trong ngắn hạn (vài tháng tới): Thị trường có thể tiếp tục nhạy cảm với các thông tin về thời tiết ở các nước sản xuất lớn, đặc biệt là diễn biến mùa đông ở Brazil (đối với Arabica) và tình hình mưa ở Đông Nam Á (đối với Robusta). Các yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, lãi suất và tỷ giá hối đoái sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng.
• Xu hướng chung: Nhiều khả năng mặt bằng giá cà phê sẽ khó giảm sâu trong bối cảnh lo ngại về nguồn cung do biến đổi khí hậu ngày càng hiện hữu và chi phí sản xuất tăng. Tuy nhiên, các đợt điều chỉnh giá vẫn có thể xảy ra khi có thông tin mùa vụ thuận lợi hoặc nhu cầu tiêu thụ chững lại do kinh tế khó khăn.
• Đối với Việt Nam: Người trồng cà phê và các doanh nghiệp xuất khẩu cần theo dõi sát sao diễn biến thị trường, thông tin thời tiết và các chính sách thương mại. Việc tập trung vào nâng cao chất lượng, phát triển cà phê bền vững và đa dạng hóa thị trường sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và nắm bắt cơ hội tốt hơn.